خطبه های نماز جمعه 24 شهریور 1396 مصادف با 24 ذی الحجه 1438 فسا

خطبه های نماز جمعه 24 شهریور 1396 ش.،،  24 ذی الحجه 1438 ق.

خطیب جمعه: حجت الاسلام والمسلمین حسین جمالی زاده

موضوع خطبه اول: دین و معرفت دینی

و پایان خطبه دوم شعری از شهریار راجع به عاشورا

خطبه ی اول:

بسم الله الرحمن الرحيم

 در خطبه اول نماز جمعه این هفته هم خودم را و سپس همه حضار محترم را توصیه می‌کنیم به رعایت حدود الهی، تقوای خدا خصوصاً حداقل تقوا که انجام واجبات و ترک گناهان می باشد. مد نظر داشته و رعایت کنیم

بحثی را بنا داشتیم در خطبه اول نماز های جمعه شروع کنیم که این هفته مقدمتاً نکاتی را محضرتان داشته باشیم، یکی از مباحث قرآنی و روایی که با استفاده از قرآن و روایات در رابطه با یکی از موضوعات مبتلی به همه ما برادران و خواهران خصوصاً عزیزان اهل فکر و مطالعه می باشد ، لذا بحثی که بنا داریم شروع کنیم  این است که علت دور شدن بعضی از افراد از دین، خصوصاً دین مقدس اسلام و همچنین علت کمرنگ شدن رفتار دینی در زندگی فردی و خانوادگی و اجتماعی بعضی چه می باشد، و چه عامل و عواملی باعث می شود گرایش به دین در یک جامعه خصوصاً در بین جوانان و نوجوانان کمرنگ شود، و چه باعث میشود در بعضی از برهه های تاریخ، گرایش به دین زیاد شود. چه چیزی است که عده ای را به خود جذب می کند و چه چیزهایی باعث می‌شود، این دینی که مخلوق خداوند است و از اساسش مهر و محبت و رحمت و زیبایی ها و سعادت دنیا و آخرت است، بعضی نسبت به آن احساس دوری کنند، اینها مسائلی است که مورد نیاز امروز جامعه ماست و در این رابطه مباحثی مطرح می شود اگرچه هم در گذشته نیز در بین بزرگان ‌بحث هایی صورت می گرفته، اما بحث‌هایی که خیلی کوتاه و مقطعی بوده.

آسیب شناسی دینی و دینداری در زمان ما چه می باشد؟ اولاً قبل از هر سخنی واژه آسیب شناسی  که اساس این کلمه و واژه که در بعضی مسائل اجتماعی کاربرد دارد، اصل و اساسش از علم و پزشکی گرفته شده است. در علم پزشکی از قدیم بحثی وجود داشته به نام پاتولوژی که در کنار بافت شناسی استفاده می شده و به معنای این است که آن بافت های آسیب دیده در بدن بیمار مورد بررسی قرار بگیرد و دنبال درمان آن بیافتند. به مرور زمان این واژه از علوم پزشکی به علوم اجتماعی و جامعه شناسی و بعضی علوم انسانی سرایت کرده، خصوصاً در مباحث دینی خودمان  کاربرد پیدا کرده، مثلاً گفته اند آسیب شناسی دینی و دینداری چیست؟ یعنی چه عوامل و چالش ها و چه آسیب هایی وجود دارد که باعث میشود  قسمتی از جامعه از این دین فراری شوند و از این دین گریزان شوند، یا دینداران دست از دینداری خودشان بردارند، این‌ها مسائلی است که به مرور در خطبه ی اول ان شاء الله مطرح خواهد شد.

نکته دوم که به عنوان بحث مقدماتی است این است که وقتی سخن از دین به میان می‌آید به چه معناست؟ دین یک معنایی در لغت عرب دارد به خاطر اینکه دین یک کلمه عربی است، ولی ما به معنای لغوی دین کاری نداریم و به معنای اصطلاحی آن کار داریم، در اصطلاح دانشمندان چه اسلامی و چه غیر اسلامی در کتاب های خودشان تعریف‌های مختلفی از دین کرده اند که نشان دهنده ی پراکندگی در  این تعریف هاست. قبل از اینکه به آن تعریف ها بپردازیم، آن اصطلاح قرآنی دین است. در اصطلاح قرآنی و تعابیر قرآنی وقتی سخن از دین برده می شود، مراد یک سلسله مجموعه ای از حقایق و اخلاق و باورها و قوانین و مقرراتی است در راستای پرورش انسانها، آن هم پرورش انسانها به نحوی که هم سعادت دنیا و هم سعادت پس از مرگ او را نتیجه بدهد و به آن در اصطلاح قرآن دین گفته می شود. در اصطلاح قرآن درست است که این معنا را می دهد، اما اصطلاحی که دانشمندان حتی دانشمندان غیر  اسلامی از دین تعریف کرده اند می شود جور دیگر تفسیر کرد، به تعبیر دیگر در رابطه با تعریف کلمات، وقتی میخواهیم چیزی را تعریف کنیم به دو جور تعریف می کنیم: یک تعریف اصطلاحی داریم و یک تعریف لغوی. تعریف اصطلاحی یک وقت ماهوی است و تعریف ماهیت است و یک وقت هم تعریف مفهومی است، در رابطه با تعریف ماهوی آن چیزی مورد تعریف قرار می گیرد که حقیقت واحده داشته باشد و به یک حقیقت واحد برگردد، در رابطه با دین، می بینیم دین یک حقیقت واحده نیست. مجموعه ای از عقائد، مجموعه ای از باورها مجموعه ای از اخلاقیات، مجموعه ای از قوانین و مقررات، به این مجموعه های گسترده و متعدد حقیقت واحد نمی گویند، حداقل این است که شارع مقدس در رابطه با دین خدایی خودش یک اعتباری کرده، و یک مجموعه‌هایی را به هم ربط داده و گفته است اینها به عنوان دین و برنامه است و سعادت دنیا و آخرت هم در این است. پس در رابطه با دین حقیقت واحده بودنش مورد بحث است و لذا تعریف حقیقی و ماهوی اینجا وجود ندارد.

 و اما تعریف مفهومی، آن هم به این است که در رابطه با علت غایی و نهایت و هدف آن و نیز علت فاعلی و سازنده آن و علت صوری و مادی آن توضیح و تعریفی داشته باشیم. در رابطه با دین اینجور بحث می‌شود کرد و بگوییم غایت و هدف دین چیست؟ آورنده دین کیست؟ علت صوری و مادی دین چیست؟ و آن چیزی که ما باید به آن عمل بکنیم چیست؟  و موضوعی که روی آن باید قرار بگیرد چیست؟

 دینی که گفته می شود دو جور است یک دین الهی و حق داریم مثل دین اسلام و یک دین غیر الهی که یک دین باطل و غیر حق است، که به آن هم دین ولی دین غیر خدایی گفته می شود.

 آورنده این دین در رابطه با دین خدایی و حق، خود خداوند متعال است، کسی که من و شما را آفریده و خلق کرده او هم از ساز و کار وجودی ما آشنا است و می‌داند چه چیزی به نفع ماست و چه چیزی به ضرر ماست. ولی دین های باطل آورنده آنها خود بشر هستند، که می نشیند و یک سری قوانین و مقررات درست می کنند و به عنوان دین اعتبار می کنند که به نظر خودشان سعادت بشر در این ها است، اما به مرور زمان فهمیده می‌شود که این نیست. مثلاً در زمان قبل از اسلام که جزء سنت ها و قوانین آن روز بود، دختران در زندگی خانواده موجب ننگ بودند و آنها را زنده به گور می کردند و به این کار خودشان افتخار می‌کردند، این هم یک جور دین بود ولی دینی که دست ساخته بشر بود.

 و اما هدف و غایت این دین ها چه چیزی است؟ کسی که یک دینی را اختراع می کند، در درجه اول به خیال خودش سعادت بشر را میخواهد اما بشر در دین خود ساخته یک جور خوشبختی می بینند، ولی در دین الهی خداوند چه جور سعادت را می بیند، یک هدف و غایت طولانی مدت و نهایی در پیش است، و یک هدف میان مدت در رابطه با دین الهی، مثلاً از قرآن استفاده می شود که این دینی که به شما داده ام بهترین و کاملترین دین است «إِنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلام‏» خداوند این دین اسلام را دین مورد پسند و کامل معرفی کرده است. وَمَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلَامِ دِينًا فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ، غیر از اسلام هیچ دینی از بشر، حداقل در دوره آخرالزمان یعنی از زمان پیغمبر خاتم تا پایان دنیا غیر از دین اسلام از احدی پذیرفته نیست.

 در اینجا دو هدف از دین وجود دارد: یک هدف میان مدت و یکی بلند مدت.

هدف میان مدت این دین الهی با توجه به آیات شریفه قرآن این است:

 لَقَد أَرسَلنا رُسُلَنا بِالبَيِّناتِ وَأَنزَلنا مَعَهُمُ الكِتابَ وَالميزانَ لِيَقومَ النّاسُ بِالقِسطِ،

 اگر جامعه‌ای متدین به این دین من خدا و اسلام بشود، خود مردم قائم به قسط و عدل می شوند و خود مردم عدالت را در بین خودشان محقق می کنند. اگر ببینید در یک جامعه ای عدالت زیر پا گذاشته می‌شود، معلوم می‌شود هدف خداوند از آن دین محقق نشده و در نتیجه از معلول به علت پی می بریم که به آن دین واقعی الهی عمل نشده.

 عدالت یعنی رفتار و گفتار و سکوت و حرکات ما بر مبنای عدالت و رعایت عدالت در بین آحاد مختلف مردم به این معنا که هیچ نوع ظلم و اجحافی به احدی نرسد و حق به حق دار برسد باشد، که این هدف اولیه و میان مدت است.

 هدف بلند مدت هم:

 كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ إِلَيْكَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ،

دین را به شما دادم تا نورانی و زیبا بشوید و از هر شر و ظلمت و هر نابرابری و زشتی دور بشوید، در نتیجه این دینی که اگر درست بشناسیم و به آن عمل کنیم، هم عدالت دقیق در بین ما حاکم می شود و هم نورانیت پیدا میکنیم، نورانیت اخلاق، نورانیت در فکر و ذهن، در رفتار و در گفتار و در نتیجه زندگی بهشتی در دنیا پیدا میکنیم و سعادت و خوشبختی دنیا و آخرت را در پیش داریم.

 سومین و چهارمین نکته ای که در رابطه با شناخت مفهوم دین مطرح است، علت صوری و شکلی و مادی آن است. در رابطه با علت صوری در دین می‌گویند که شکل و صورت دین چیست؟ صورت دین همین اصول و فروع دین که حداقل شکل دین است.

 اجزاء دین و دینداری چیست؟ اجزاء دین و دینداری به شخصیت خود انسان بر می گردد، آن موضوعی که در دین پیاده می‌شود شخصیت من و شماست.

 از بحث امروز یک جمع بندی کنیم، چه چیز باعث شده است در این دنیای وانفسای کنونی دین گریزی نمود پیدا کند و چه چیزهایی باعث می شود مردم شیفته دین شوند. این است که دین مجموعه ای از قوانین مقررات اخلاقیات و اعتقادات در جهت سعادت و خوشبختی دنیا و آخرت است.........

 خطبه دوم:

 در خطبه دوم نماز جمعه این هفته هم باز توصیه به تقوا داریم اول خودم را و سپس همه حضار محترم را.

امروز جمعه بیست و چهارم ذی الحجه مصادف با بیست و چهارم ذی الحجه سال آخر عمر رسول خدا، دهم هجری قمری روز مباهله  که آیه شریفه مباهله در چنین روزی در رابطه با حادثه این روز نازل شد که در رابطه با حقّانیت بین اسلام و مسیحیت بود که اهل نجران بزرگانشان آمدند نزد پیغمبر و بحث کردند و در نهایت تسلیم نشدند، سپس پیامبر فرمودند بیایید با یکدیگر مباهله کنیم، در آن زمان رسم بود بین اعراب که وقتی مباحثه ای بین حق و باطل صورت می‌گرفت دعوت به مباهله می‌کردند، یعنی یکجایی جمع می شدند و همه با هم نفرین کنند بر گروهی که دروغ می گویند و ناحق و باطل هستند.

وقتی که زمان آن مشخص شد مسیحیان بزرگان خودشان را انتخاب کردند، و در بین مسلمانان پیغمبر خدا در کنار خودشان علی و زهرا و حسن و حسین را آوردند، و در همان محلی که الان به عنوان مسجد مباهلهاست در مدینه منوره، ولی دیگر به مباهله نرسید، وقتی که علمای مسیحیت مشاهده کردند چهار نفر در کنار پیغمبر دارند می آیند بزرگشان رو به پیروانش کرد و گفت برگردید، من چهره هایی را دارم میبینم که اگر آنها برسند به اینجا و نفرین کنند، نه اینکه همه ما نابود می شویم بلکه با نفرین اینها دیگر بذر مسیحیت تا پایان عمر دنیا برچیده خواهد شد و همان جا تسلیم شدند، اما گفتند حاضریم که جزیه بدهیم ما به دین خود شما هم به دین خود ولی با مسیحیت تسلیم شما هستیم.

فردا هم روز بیست و پنجم ذی الحجه سالروز  نزول سوره هل اتی و انسان است که در رابطه با  شأن اهل بیت عصمت و طهارت به ویژه علی و زهرا و حسن و حسین و زینب نازل شده است که به عنوان روز خانواده هم نامگذاری شده است. فقط یک اشاره ای داشته باشم، بحث خانواده امروز در دنیای خودمان مورد هجمه زیادی واقع شده است، دنیای غرب به هر قیمتی که شده در راستای ویرانگری خانواده در حال گام برداشتن است. دیدگاه دین مقدس اسلام نسبت به خانواده با دیدگاه غربی ها فرق دارد، دیدگاه غربی ها نسبت به خانواده این است که هریک از اعضای خانواده خودش یک انسان کاملی است و مستقل است و همه دنبال منافع خودشان هستند و دلیلی ندارد که پدر و مادر به فکر فرزند خود باشند و فرزند هم دلیلی ندارد که به فکر پدر و مادر باشد، مرد به فکر زن باشد، و زن به فکر مرد باشد. نتیجه این تفکر هم بچه هایی است که تحویل این جامعه می دهند، خانواده ای که مهر و محبت و عاطفه پدر و مادری و فرزندی بینشان نیست و لذا در بعضی از کشورها طبق آماری که وجود دارد بچه‌های نامشروعی که پدرانشان مشخص نیست و بعضاً مادرانشان هم مشخص نیست، اینجور بچه ها بیشتر از بچه هایی است که پدر و مادرهایشان مشخص است متولد می‌شوند. اما از دیدگاه اسلام زن و مرد و فرزند در خانواده، این اعضا تقریباً یک شخصیت نیمه ‌تمام دارند در راستای به کمال رسیدن و به عبارت دیگر این زن و مرد با یکدیگر مکمل هم می شوند و با هم این خانواده را به کمال می رساند و لذا زن و مرد مجرد مورد طرد اسلام قرار گرفته،  در نتیجه اسلام سفارش کرده که تا می توانید ازدواج بدهید بین دختران و پسرانتان  و نگذارید دختران و پسرانتان به سن ازدواج برسند ولی از ازدواج محروم باشند، و در این رابطه کمال هر زن و مردی را در این می بیند اسلام که با هم زندگی تشکیل بدهند. ولذا اینجا مبنای آنها منافع شخصی نیست، بلکه ایثار  و مودت و رحمت است.  در اسلام هیچ بنایی محبوب تر از خانواده نیست، انشاءالله که خداوند متعال این توفیق را بدهد این پیوند بین خانواده ها را محکم تر کنیم.

 نکته دیگر اینکه روز تکریم بازنشستگان میباشد که محضر همه‌شان تبریک عرض می کنیم.

 در گذشت آیت‌الله خزعلی را در این ایام داریم این شخصیت بزرگ کهنسال، حافظ قرآن، نهج البلاغه، مجتهد، فقیه که تا آخرین لحظه عمرش مطیع امام و رهبری و ولایت بود و از راه امام و شهدا و ولایت هم یک لحظه تخطی نکرد.

 محرم الحرام را در پیش داریم، تسلیت عرض میکنیم. برنامه های بسیار باشکوهی در عزاداری های اباعبدالله الحسین علیه السلام در این شهر دارید......

 مقام معظم رهبری در این هفته ای که گذشت با اعضای محترم مجمع تشخیص مصلحت نشست و دیداری داشتند که مطالب و فرمایشات بسیار راهگشایی به اهل مجمع فرمودند که مهمترین نکات حضرت آقا به اعضاء مجمع تشخیص مصلحت که از سلیقه‌های با تجربه در آن وجود دارند عنایت فرمودند این است که: نکته اول مورد توجه حضرت آقا این بود که تفکرات امام و انقلاب به صورت کامل بر مجمع حاکم باشد، پرهیز از هرگونه اقدام و موضع گیری متفاوت با مبانی اصلی انقلاب و میراث امام و انقلابی فکر کردن و باقی ماندن بر انقلابی فکر کردن و عمل کردن.

دومین نکته، لزوم دقت و همه جانبه گری در انجام وظایف.

سومین نکته، اعمال مصلحت نظام با نگاه بلند مدت با مباحث دقیق و کامل و مستند و با حضور فعالانه تمام اعضاء.

نکته آخر، روز بزرگداشت شهریار و روز شعر و ادب فارسی نیز در پیش داریم. ایام ارتحال این شاعر ولایی فارسی و ترکی گوی خودمان که شعر علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را که مورد توجه قرار گرفت از ایشان می باشد.

 شهریار یکی از شعرای مورد عنایت بوده، ما اینهمه سالگرد شعرای مختلف در کشور داریم، ولی این روز را به عنوان روز شعر و ادب فارسی معرفی کردند شاید بخاطر این دو جهت باشد، یک اینکه ایشان در اشعار خودش اصرار بر وحدت و یکپارچگی ایران را دارد. ایشان ترکی زبان و اهل آذربایجان است، در آن زمان که بحث جدا شدن آذربایجان از ایران مطرح بوده است، ایشان شعرهایی در رابطه با مقابله با این موضوع شعر می سروده است، و شعر هایی در رابطه با یکپارچگی ملیت ایران جدا از اقوام و لهجه ها و مذاهب مختلف، مثلاً به عنوان نمونه ایشان در یکی از اشعارش می گوید:

اختلاف لهجه ملیت نزاید بهر کس،

ملتی با یک زبان کمتر به یاد آرد زمان،

 در تاریخ پیدا نمی شود که یک ملت یک قوم و یک لهجه داشته باشد، ما باید بپذیریم این قومیت های مختلف را.

دومین خصیصه شهریار که خیلی مهم است، ارتباط با اهل بیت است. در رابطه با عشق و محبت به اهل بیت از شعرهايش استشمام می شود این محبت و عشق شدید  به اهل بیت عصمت و طهارت. ایشان رشته اش پزشکی بوده است و در رشته ادبی نبوده است، ولی اهل شعر بوده و شعرهایی که می سراید در راستای محبت به اهل بیت است. شعر علی ای همای رحمت را که سرود به هیچ کس نگفته بود، مرحوم آیت الله مرعشی دیدند که این شعر را میسراید، عرض کردم که این شعر از کیست و ایشان فرموده بود امیرالمومنین علی ابن ابیطالب به خوابم آمد و این شعر را سرود بعد معلوم شد که این شعر از شهریار است.

 حسن ختام خطبه این هفته هم شعری از ابی عبدالله الحسین علیه السلام است که شهریار سروده است:

شیعیان دیگر هوای نینوا دارد حسین

روی دل با کاروان کربلا دارد حسین

 از حریم کعبه ی جدش به اشکی شست دست

مروه پشت سر نهاد، اما صفا دارد حسین

 می برد در کربلا هفتاد و دو ذبح عظیم

بیش ازین ها حرمت کوی منا دارد حسین

 پیش رو راه دیار نیستی، کافیش نیست

اشک و آه عالمی هم در منا دارد حسین

 بس که محمل ها رود منزل به منزل با شتاب

کس نمی داند عروسی یا عزا دارد حسین

 رخت و دیباج حرم چون گل به تاراجش برند

تا به جایی که کفن از بوریا دارد حسین

 بردن اهل حرم دستور بود و سرّ غیب

ورنه این بی حرمتی ها کی روا دارد حسین

 سروران، پروانگان شمع رخسارش ولی

چون سحر روشن که سر از تن جدا دارد حسین

 سر به قاچ زین نهاده، راه پیمای عراق

می نماید خود که عهدی با خدا دارد حسین

 او وفای عهد را با سر کند سودا ولی

خون به دل از کوفیان بی وفا دارد حسین

 دشمنانش بی امان و دوستانش بی وفا

با کدامین سر کند، مشکل دوتا دارد حسین

 سیرت آل علی (ع) با سرنوشت کربلاست

هر زمان از ما،یکی صورت نما دارد حسین

 آب خود با دشمنان تشنه قسمت می کند

عزت و آزادگی بین تا کجا دارد حسین

 دشمنش هم آب می بندد به روی اهل بیت

داوری بین با چه قومی بی حیا دارد حسین

بعد ازینش صحنه ها و پرده ها اشکست و خون

دل تماشا کن چه رنگین سینما دارد حسین

  دست آخر کز همه بیگانه شد دیدم هنوز

با دم خنجر نگاهی آشنا دارد حسین

 شمر گوید گوش کردم تا چه خواهد از خدا

جای نفرین هم به لب دیدم دعا دارد حسین

 اشک خونین گو بیا بنشین به چشم شهریار

کاندرین گوشه عزایی بی ریا دارد حسین،